De vaccinaties van kinderen lopen vertraging op en deskundigen waarschuwen: "We kunnen niet op onze lauweren rusten."

Miljoenen kinderen lopen het risico om dodelijke ziekten op te lopen , en de reden daarvoor is dat de vaccinatiegraad stagneert. Dit blijkt uit nieuw onderzoek dat woensdag in The Lancet is gepubliceerd en is samengesteld door leden van het vaccinatieprogramma Global Burden of Disease Study (GBD) .

Het artikel stelt dat de wereld ongekende vooruitgang heeft geboekt in de vaccinatie van kinderen tegen levensbedreigende ziekten sinds de WHO in 1974 het Expanded Programme on Immunization (EPI) oprichtte. De auteurs merken echter op dat de afgelopen twee decennia ook gekenmerkt werden door stagnerende vaccinatiepercentages onder kinderen en grote verschillen in vaccinatiegraad. "Deze uitdagingen zijn verergerd door de COVID-19-pandemie, die miljoenen kinderen kwetsbaar heeft gemaakt voor vermijdbare ziekten en overlijden", leggen ze uit.

Ze voegen eraan toe dat deze schattingen moeten worden geïnterpreteerd als een "duidelijke waarschuwing" dat de wereldwijde vaccinatiedoelstellingen voor 2030 "niet zullen worden gehaald zonder transformerende verbeteringen in gelijkheid". "De vooruitgang is verre van universeel. Grote aantallen kinderen zijn nog steeds niet of onvoldoende gevaccineerd", zegt Jonathan Mosser , hoofdauteur van de studie, van het Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME) aan de Universiteit van Washington.

De arts vervolgt met te stellen dat "aanhoudende" wereldwijde ongelijkheden , uitdagingen als gevolg van de pandemie, toenemende desinformatie en terughoudendheid ten aanzien van vaccinaties allemaal hebben bijgedragen aan de "vertraging" van de vaccinatievoortgang . "Deze trends verhogen het risico op uitbraken van door vaccinatie te voorkomen ziekten, zoals mazelen , polio en difterie , wat de cruciale noodzaak onderstreept van gerichte verbeteringen om ervoor te zorgen dat alle kinderen kunnen profiteren van levensreddende vaccins", beschrijft hij.

Wat vaccinaties betreft, richtte het EPI zich aanvankelijk op zes ziekten: tuberculose, difterie , kinkhoest, tetanus, polio en mazelen. Het programma werd later uitgebreid met aanvullende vaccinaties , zowel tijdens de kindertijd als gedurende het hele leven, die bescherming bieden tegen Haemophilus influenzae type B, hepatitis B, rodehond, pneumokokkenziekte, rotavirus en humaan papillomavirus .

Zo heeft het EPI de afgelopen 50 jaar meer dan 4.000.000.000 kinderen gevaccineerd, waarmee de dood van naar schatting 154 miljoen kinderen wereldwijd werd voorkomen. In 2019 stelde de WHO ambitieuze doelen om de vaccinatiegraad wereldwijd te verbeteren via de Immunisatieagenda 2030 , waaronder het halveren van het aantal "nuldosis"-kinderen - kinderen jonger dan één jaar die geen enkele dosis van het difterie-, tetanus- en kinkhoestvaccin hebben ontvangen. Om de vaccinatieopname en het gebruik te vergroten, dringen de auteurs aan op "geïntensiveerde inspanningen" om misinformatie en vaccinatietwijfel te bestrijden.

Ze merken echter op dat uitbraken van door vaccinatie te voorkomen ziekten aanhouden , wat de ongelijkheid in dekking weerspiegelt. "Er worden steeds meer gevallen van wilde polio gemeld in Pakistan en Afghanistan , en er is een aanhoudende polio-uitbraak in Papoea-Nieuw-Guinea, waar minder dan de helft van de bevolking is gevaccineerd. In 2024 werden er bijna tien keer zoveel mazelenbesmettingen gemeld in de Europese Unie en de Europese Economische Ruimte. De aanhoudende mazelenuitbraak in de VS bereikte in mei 2025 meer dan 1000 bevestigde gevallen in 30 staten, waarmee het totale aantal gevallen in 2024 werd overtroffen", legt het onderzoek uit.

Deze nieuwe analyse biedt bijgewerkte en uitgebreide mondiale, regionale en nationale schattingen van de jaarlijkse routinematige vaccinatiedekking van kinderen tussen 1980 en 2023 in 204 landen en territoria, voor 11 vaccincombinaties en doses die door de WHO voor alle kinderen wereldwijd worden aanbevolen.

Van difterie tot tetanus

Het succes van de afgelopen 50 jaar is deels te danken aan een verdubbeling van de wereldwijde dekking voor de oorspronkelijke vaccins tegen difterie, tetanus en kinkhoest (eerste dosis van 49% naar 89%; en alle drie de doses van 40% naar 81%), mazelen (van 37% naar 83%), polio (van 42% naar 80%) en tuberculose (van 38% naar 83%) tussen 1980 en 2023. Daarnaast is het aantal niet-gevaccineerde kinderen die een nuldosis hebben gekregen wereldwijd met 75% gedaald, van 58,8 miljoen in 1980 naar 14,7 miljoen in 2019, evenals de introductie en opschaling van cruciale nieuwe levensreddende vaccins tegen pneumokokkenziekte, rotavirus en een tweede dosis mazelenvaccin.

Deze vooruitgang op lange termijn maskeert echter recente uitdagingen en aanzienlijke verschillen . Tussen 2010 en 2019 vertraagde de vooruitgang in dekking en keerde deze in sommige delen van de wereld zelfs terug. Zo ondervonden 21 van de 36 landen met een hoog inkomen een daling in de dekking voor ten minste één van de oorspronkelijk door het EPI aanbevolen vaccindoses (met uitzondering van het tuberculosevaccin , dat in sommige landen niet langer is opgenomen in de routinematige vaccinatieschema's), waaronder een daling van 12% in de eerste dosis van de mazelenvaccinatie in Argentinië en een daling van 8% en 6% in de derde dosis van de difterie-, tetanus- en kinkhoestvaccinatie in respectievelijk Finland en Oostenrijk.

Ze benadrukken ook dat er nog steeds "grote verschillen" bestaan, met een aanzienlijk lagere dekking en hogere percentages niet-gevaccineerde of ondergevaccineerde kinderen in lage- en middeninkomenslanden . In 2023 woonde meer dan de helft van de 15,7 miljoen niet-gevaccineerde kinderen ter wereld in slechts acht landen, voornamelijk in Sub-Sahara Afrika (53%) en Zuid-Azië (13%): Nigeria (2,48 miljoen), India (1,44 miljoen), de Democratische Republiek Congo (DRC, 882.000), Ethiopië (782.000), Somalië (710.000), Soedan (627.000), Indonesië (538.000) en Brazilië (452.000).

Meningen over het onderzoek

Ed Parker, universitair hoofddocent en mededirecteur van het vaccinatiecentrum aan de London School of Hygiene & Tropical Medicine (LSHTM), gaf het volgende commentaar op de publicatie: "Het geeft een duidelijk beeld van de uitdagingen die moeten worden aangepakt na de onderbreking van de vaccinatie vanwege de pandemie en de stagnatie die daaraan voorafging." "Het onderzoeksteam heeft de dekkingstrends geschat met zorgvuldige aandacht voor de vertekeningen , hiaten en inconsistenties die inherent zijn aan dergelijke gegevens, wat een solide basis biedt voor de conclusies van het onderzoek", vertelde hij aan SMC.

Helen Bedford , hoogleraar kindergezondheid aan University College London, benadrukt dat "we niet op onze lauweren kunnen rusten". Ze analyseert de mogelijke redenen voor deze daling in vaccinacceptatie : "Ze zijn talrijk en complex , maar vereisen middelen om de uitdagingen aan te pakken die worden veroorzaakt door toenemende sociale ongelijkheid, de gemakkelijke beschikbaarheid van desinformatie over de veiligheid en noodzaak van vaccins, en het vergroten van het publieke vertrouwen in vaccinatieprogramma's. Vaccinatie blijft een van onze krachtigste instrumenten om de gezondheid van kinderen te beschermen, maar het aanhoudende succes ervan is afhankelijk van aanhoudende investeringen, billijkheid en publiek vertrouwen."